Deze tekst stelt dat denieuwe Mexicaanse school(NEM) levert ernstige problemen op bij het vertalen van de onderwijsidealen van kritische pedagogiek - wat de theoretische referentie is - in didactisch relevante activiteiten. De nieuwe gratis leerboeken (LTG) voor basisscholen zijn daar een duidelijk en serieus voorbeeld van.
De LTG's bereiken scholen en daarmee is er concreet bewijs van wat vooraf op sociale netwerken werd aangekondigd dankzij meerdere lekken van genoemde materialen: er is een enorme terugslag in hun kwaliteit.
Leerboeken, hun heden en mogelijkheid
Een leerboek is eenpedagogisch geformaliseerde en gereduceerde vormvan wat moet worden overgedragen en heeft ten minste drie functies: a) als leermiddel voor onderwijzend personeel; b) als direct leermateriaal voor studenten; en, c) als een instrument van eigen vermogen enculturele verrijking voor gezinnen.
In de geschiedenis van het onderwijs en de grote pedagogische ideeën is het leerboek het langst bestaande instrument gebleven sinds de oprichting van de moderne school in de 19e eeuw. In ons land is de geschiedenis verwikkeld geweest in een combinatie van ideologische debatten en disciplinaire verfijning. De ideologische spanning werd ervaren met secularisme enseksuele voorlichtingterwijl disciplinaire veranderingen werden veroorzaakt door de evolutie van specifieke didactiek als hun eigen studiegebied, bijvoorbeeld in wiskunde, Spaans, wetenschap, onder andere.
Onderwijskundig onderzoek — voornamelijk etnografisch van aard — heeft uitgewezen dat in Mexicaanse klaslokalen het leerboek, van al het onderwijsmateriaal,het meest relevant. Voor het leren van wiskunde, natuurwetenschappen, Spaans of geschiedenis zijn leraren gewend om hun lesplan te ontwerpen met de LTG als centrale input. Geconfronteerd met dit, hebben de mensen die deze kwesties hebben bestudeerd voorgesteld om de overheersing van het leerboek te overwinnen door onderwijspraktijkendiverser en uitgebreiderbijvoorbeeld met manipulatief materiaal, dragers van gevarieerde teksten zoals populair-wetenschappelijke tijdschriften, kranten, korte verhalen, romans, encyclopedieën, digitale multimediabronnen en virtuele omgevingen voor gepersonaliseerd leren. Evenzo is de nadruk gelegd op het belang van het creëren van fysieke leeromgevingen met infrastructuur en meubilairhieroptot samenwerkend werk, kunst en wetenschappelijke experimenten en daardoor de lessen aantrekkelijker maken en het cognitieve proces stimuleren met verschillende middelen. Na leraren en ouders is de omgeving de derde opvoeder, zeggen de leraren van de Reggio Emilia-methode (een van de meest succesvolle pedagogieken van de zogenaamdeNieuwe school).
Een onderwijssysteem met grote behoeften zoals het Mexicaanse moet zijn investeringen zorgvuldig plannen en kiezen tussen wat wenselijk is en wat mogelijk is. De LTG is een nuttig instrument geweest, niet af, niet perfect, maar wel haalbaar. De logistiek van de National Commission for Free Textbooks (Conaliteg) garandeert al tientallen jaren het printen en distribueren naar alle scholen in het land. Historisch gezien had de Algemene Directie Educatief Materiaal technisch zorgvuldige processen ontwikkeld, hoewel ze altijd verbeterd konden worden, voor het ontwerpen, schrijven en herzien ervan.
De onderwijsautoriteiten respecteerden echter niet de wettelijke of pedagogische processen bij de uitwerking van de nieuwe LTG; Deze werden ontwikkeld zonder studieprogramma's goedgekeurd of gepubliceerd te hebben en werden gebouwd zonder de verschillende betrokken actoren of sectoren te raadplegen. Hoewel in de boeken staat dat ze zijn gemaakt door "tientallen docenten", weten we niet zeker hoe het proces van het kiezen van de deelnemers verloopt. Laten we niet vergeten dat het Ministerie van Openbaar Onderwijs (SEP) heeft beslotenreserveer de informatie over de vergaderingen om de leerboeken en de nieuwe studieplannen voor vijf jaar uit te werken. Bovendien heeft de federale onderwijsautoriteit het traject, de ervaring of de opleiding van de auteurs of het proces van constructie en herziening van de leerboeken niet bekendgemaakt. Met ondoorzichtigheid wordt waarheidsgetrouwheid in gevaar gebracht.
De ideeën en hun uitvoering
Denieuwe Mexicaanse school- wat de naam is van de onderwijshervorming van de huidige regering - wordt bekritiseerd vanwege haar diagnose van de onderwijsrealiteit van Mexico en de wereld. De zwakte van zijn analyse komt deels voort uit het feit dat hij het complexe Mexicaanse onderwijsprobleem herleidt tot de sociaal-politieke analyse van de Braziliaanse opvoeder Paulo Freire die, in de lijn van het postmarxistische denken, van mening is dat het kapitalisme functioneert als een instrument voor de overheersing van de onderdrukkers tegen de onderdrukten.. Dit is iets wat Foucault een onnauwkeurige en gedeeltelijke kijk op het functioneren van zou noemenMachtsrelaties. Een andere zijrivier van de NEM zijn de theorieën vandekolonialiteiten van deepistemologieën van het Zuidenwiens voorstanders meer divers zijn, van Aníbal Quijano en Fals Borda tot de onlangs in twijfel getrokken Boaventura de Sousa Santos. In beide gevallen overheerst de intentie om de Latijns-Amerikaanse realiteit te analyseren via de historische processen van kolonisatie.
Op een zeer synthetische manier leg ik drie fundamentele premissen van de NEM bloot. Ten eerste, de schoolpraktijk erkennen als een politieke praktijk en instrument van sociale strijd om processen van bevrijding (emancipatie) van materiële en symbolische onderdrukking door hegemoniale machten te bevorderen. Ten tweede, open ruimtes voor de zichtbaarheid en participatie van inheemse volkeren, die hun voorouderlijke culturele rijkdom waarderen en hun kennis onder hetzelfde statuut van geldigheid en betrouwbaarheid plaatsen als wetenschappelijk denken (ze noemen het curriculaire rechtvaardigheid). Ten derde, om vormen van relatie en sociale participatie te bevorderen waarbij de gemeenschap functioneert als de as van convergentie voor de constructie van subjecten, in duidelijke tegenstelling tot de individualistische visie die - volgens de NEM - voortkomt uit het neoliberale denken.
Deze premissen in abstracto hebben meerdere nuances en vertakkingen. Echter, in het geval van de LTG, en aangezien ze al een feit zijn, benadrukken de volgende regels de fouten die zijn gemaakt bij de overdracht van deze theoretische ideeën naar concrete pedagogische activiteiten in de verplichte leerboeken.
Wiskunde: weinig en slecht
De NEM heeft de vakken georganiseerd in trainingsgebieden, met het argument dat een integratieve benadering relevanter is voor de fragmentatie van kennis die is geërfd van een positivistische visie op wetenschap. Volgens de NEM en haar redactie maakt deze organisatie de constructie van kennis en de toepassing ervan in het dagelijks leven mogelijk. Het idee is goed omdat wiskundige problemen in werkelijkheid niet in een zuivere staat van kennis worden uitgevoerd, maar in specifieke situaties worden gecontextualiseerd. Over het algemeen is wetenschappelijke inhoud bijna altijd verweven met sociale en culturele problemen. Een klassiek voorbeeld is dat van water. Het bestuderen van de chemische samenstelling van water of zijn natuurlijke cyclus is relevant, maar het leren ervan wordt geïsoleerd en gedeeltelijk als de sociale en culturele voorwaarden van het gebruik ervan en het belang ervan voor de ontwikkeling van gemeenschappen niet worden aangepakt. Betekenisvol leren, gesitueerde leertheorie en transdisciplinaire benaderingen hebben dit idee decennialang diepgaand onderzocht.
De curriculaire organisatie door formatieve velden heeft geïmpliceerd dat het leren van wiskunde wordt opgenomen (geïntegreerd) in de boeken vanmeerdere talen,Onze kennisjKlaslokaal, schoolprojectenjgemeenschap(vijf boeken voor elke student). Dit leidt tot minstens twee problemen. Ten eerste houdt de bewering dat alle leerdoelen van wiskunde in de projecten aan bod komen, het risico in dat de bijdrage van wiskunde aan het begrip van sociale problemen wordt verminderd zonder de eigen intrinsieke waarde ervan te erkennen. Er moet ook worden erkend dat alledaagse situaties soms leiden tot de constructie van wiskundige concepten (laten we eens nadenken over het monetaire systeem); maar het kan ook andersom werken wanneer bepaald wiskundig leren een beter begrip van situaties in het echte leven mogelijk maakt (bijvoorbeeld berekening van percentages). Het tweede probleem is dat het NEM-voorstel vergeet dat wiskunde een eigen conceptuele constructie vereist die georganiseerde leersequenties, geleidelijke activiteiten en herbevestigingsoefeningen vereist. De nieuwe LTG hebben geen oefeningen en lijden aan een precieze volgorde van leren.
Er zijn nog meer fouten. Niet alleen is de reductionistische opvatting van de NEM over het leren van wiskunde verwerpelijk, ook het didactische voorstel laat te wensen over. De meeste wiskundige inhoud op de nieuwe LTG's is beschrijvend. Dit wordt in wiskundig jargon "presentatie van inhoud voor uiterlijk vertoon" genoemd (Brosseau); dat wil zeggen, als een beschrijvende modus (directe instructie) wanneer het de bedoeling is dat, door middel van wiskundige problemen en met cognitieve interactie van de leerlingen onderling en met de leraar, betekenissen worden geconstrueerd en logische redeneerprocessen en logische redeneervaardigheden worden ontwikkeld denken aan hoge cognitieve waarde.
Als ik de boeken van groep één tot en met vier bekijk, zie ik een drastische afname van het aantal leeronderwerpen over wiskunde. In het geval van het eerste leerjaar,Raúl Rojas GonzalezjDavid Blokhebben zowel het tekort aan wiskundige onderwerpen als de conceptuele fouten in hun benadering gedocumenteerd. In de wiskunde hebben we weinig en slecht. De afwezige en fundamentele onderwerpen voor dit leerjaar en die in de huidige boeken aan bod komen, zijn: monetair systeem, honderden, gewicht, capaciteit, tijd, lengtes, additieve problemen, optellen en aftrekken als een algoritme. Het hele gedeelte met uitsparingen werd ook geëlimineerd, een belangrijke bezigheid om op deze leeftijd met wiskunde te werken (bijvoorbeeld met de Tangram) en van groot plezier voor jongens en meisjes. Een schande. Kortom, voor het eerste leerjaar zullen we 52 lessen hebben die sociale en culturele kwesties behandelen zoals: onrechtvaardigheid, ongelijkheid, racisme, maatschappelijke participatie, onder andere, tegen tien strikt wiskundige kwesties. Dit is een radicale verandering in de samenstelling van het curriculum die de achterstand die we al hadden op dit gebied ongetwijfeld zal vergroten.
De casus van de nieuwe LTG voor tweede, derde en vierde leerjaar gaat in dezelfde lijn. Voor het tweede leerjaar worden zeven rekenonderwerpen uitgewerkt in het kennisboek en drie in het meertalenboek. Voor het derde jaar zijn er negen thema's in kennis en drie in talen. Voor de vierde, acht in kennis en drie in talen. Om een vergelijking te hebben met de huidige boeken, het huidige boekwiskundige uitdagingenHet vierde leerjaar heeft 105 wiskundelessen, wat neerkomt op ongeveer tien lessen per maand. Met andere woorden, de nieuwe LTG van de NEM bezetten, in hoeveelheid en voor het hele schooljaar, min of meer wat er in een maand aan de huidige boeken wordt gewijd. Met dit panorama zullen de leerkrachten op zoek gaan naar materialen die hun leerproces ondersteunen. Ze kunnen op internet zoeken naar oefeningen, boeken kopiëren van eerdere of particuliere uitgevers, of hun eigen bronnen ontwerpen. Praktijken die niet geheel nieuw zijn. Leraren zoeken of creëren vaak aanvullend materiaal, het verschil is dat ze het nu nodig hebben voor een groter aantal onderwerpen en met een hogere kwaliteit. Een nieuwe taak voor leraren zonder extra ondersteuning op openbare scholen.
encyclopedische en saaie boeken
Yves Chevallardlegde uit dat er een verschil is tussen "wijze kennis" en "weten hoe te onderwijzen". De eerste is wetenschappelijke kennis van het vakgebied, terwijl de tweede de vertaling is van de eerste in selectieve termen die relevant zijn voor de leeftijd van de student. Deze overdracht wordt didactische transpositie genoemd. Schoolkennis moet de essentiële premissen van gespecialiseerde kennis respecteren om niet te vervallen in reductionisme of bagatellisering. De auteur waarschuwt ook dat schoolkennis niet de constructie van de ouders kan zijn, aangezien het begrip van de diepte van de discipline vereist, maar eerder een discursieve constructie van pedagogen, didactici en leraren.
In de bespreking die ik heb gemaakt van de boeken van de eerste tot en met de vierde klas van de basisschool, worden voortdurend tekortkomingen in de didactische omzetting geconstateerd. Bij hen overheerst een erudiete of volwassen taal ver van de leeftijd van kinderen. De discursieve samenstelling is enorm encyclopedisch en onderhoudt geen toegankelijke articulatie met de projecten of met de leervorderingen die worden aangekondigd door de opleiding die nog wordt herzien.
Door de structuur die ze behouden, de onaantrekkelijkheid van hun aanpak en de gebruikte beelden valt te verwachten dat de nieuwe LTG's weinig verbazing of nieuwsgierigheid zullen opwekken bij jongens en meisjes. Het is niet moeilijk te voorspellen dat het voor hen buitengewoon moeilijk zal zijn om ze onafhankelijk en vrijelijk te gebruiken, aangezien ze een volwassene nodig hebben om uit te leggen of te vertalen wat er gevraagd wordt.
Het is paradoxaal dat, als Paulo Freire een van de meest relevante theoretische referenten van de NEM, zijn kritiek op bankonderwijs, waar een mechanische en statische procedure van inhoudsoverdracht overheerst, op zo'n openlijke manier wordt overtreden, alsof de lessen waren zinloze deposito's.
Minder lezen
Gezien de urgentie om de achteruitgang van de wiskunde onder de aandacht te brengen, is er weinig gezegd over lezen, een ander domein dat verzwakte met de nieuwe LTG's. Laten we het voorbeeld nemen van het voorleesboek voor het derde leerjaar van de basisschool dat uitkomt. Het bevat een zeer goede en didactische compilatie van grote schrijvers: García Márquez, José Martí, Sor Juana Inés de la Cruz, Leopoldo Lugones, Carlo Collodi, Walt Whitman, Jorge Luis Borges, Mary Shelley, Edgar Allan Poe, Rosario Castellanos , Amado Nervo, Antonio Machado, Xavier Villaurrutia, Oscar Wilde, Cervantes, León Tolstoy, onder anderen. Daarentegen is het nieuwe boek vanmeerdere talen, dat het plezier en de waardering van literatuur zou moeten verzamelen en verrijken, heeft slechts zes literaire teksten van weinig bekende hedendaagse auteurs. Deze zes teksten worden gevolgd door zes recreatieve lezingen en de rest van het boek is gewijd aan 36 informatieve teksten waarvan de overheersende thema's zijn: gemeenschapstradities, culturele en natuurlijke rijkdom van de staten, geschiedenis van Mexico, voorouderlijke verhalen van de gemeenschappen, ambachten en type van het dieet van gemeenschappen, voornamelijk op het platteland.
Literatuur in de kindertijd is een van de belangrijkste gebieden om de band van jongens en meisjes met de wereld te verzekeren. Door middel van verhalen, verhalen, gedichten of fabels is het mogelijk om het begrip van wat mensen zijn en wat we willen zijn te verbreden. Lezen vergroot niet alleen de culturele rijkdom, maar verbetert ook onze cognitieve en emotionele vermogens. Maar lezen is ook een analytisch en fantasierijk proces dat noodzakelijkerwijs water put uit grote schrijvers wiens denken over het individuele en sociale leven jongens en meisjes uitnodigt om na te denken over andere en grotere manieren van studeren en samenleven.
Kortom, bijna een maand voor de start van het schooljaar staat centraal dat we zonder een sterke basis in lezen en rekenen het cognitieve vermogen van leerlingen en hun ontwikkeling om kritisch te zijn, om als mens te groeien en om hun gemeenschap te helpen, voor altijd verzwakken. en om de sociale en economische omstandigheden van hun gezinnen en hun omgeving te verbeteren.
Irma Villalpando
Hoogleraar aan de Faculteit Hogere Studies Acatlán. Hij runt een particuliere onderwijsinstelling.
